لوله کشی ساختمان
لوله ي آب مصرفي پس از كنتور به شير قطع و وصل و شير يك طرفه در ورودي ساختمان متصل مي گردد.از آن پس با توجه به شبكه ي لوله كشي وتجهيزات آبرساني مورد استفاده در ساختمان ها ، بسته به اين كه تك واحدي يا مجموعه اي از چند واحد مسكوني ، تجاري و اداري باشد، ادامه ي مسير لوله كشي مي تواند بسيار متنوع باشد .
آب معمولا از پايين ترين قسمت شبكه ي لوله كشي با يك انشعاب اصلي نخست به شير تخليه و سپس وارد لوله ي تقسيم كننده مي گردد. آن گاه از اين لوله انشعاب هاي مناسب براي تهيه آب گرم مصرفي و لوله هاي تغذيه آب سرد طبقات و زيرزمين جدا مي گردد. در صورت استفاده از دستگاه سختي گير در سيستم حرارت مركزي و تهويه ي مطبوع ، انشعاب ديگري نيز براي آن در نظر گرفته مي شود. بهتر است يك شير فلكه ي سرشيلنگي نيز براي برداشت آب موتور خانه نصب گردد. لوله ي آب گرم خروجي از منبع آب گرم همراه لوله وارد سرويس ها شده ، وسايل بهداشتي را تغذيه مي كنند.
در ساختمان هاي بزرگ تر و چند واحدي ، معمولا يك يا چند مسير براي بالا رفتن لوله هاي آب در نظر گرفته مي شود. هر كدام از لوله هاي بالا رونده در ابتداي مسير بايستي داراي شير فلكه ي قطع و وصل دستي باشد . لوله انشعاب در طبقات نيز بايستي مجهز به شيرفلكه قطع و وصل براي كليه لوله هاي سردو گرم مصرفي باشد. سپس توزيع آب سردو گرم مصزفي در طبقات و واحدهاي جداگانه مشابه سرويس هاي ساختمان قبلي انجام مي گيرد. در صورتي كه استفاده از سقف كاذب امكان پذير باشد بهتر است لوله كشي در هر واحد در داخل سقف كاذب همان طبقه انجام گيرد.
علاوه بر لوله هاي سردو گرم لوله سومي وجود دارد كه لوله (( برگشت آب گرم)) یا لوله ي ((گردش آب گرم )) ناميده مي شود . این لوله معمولا از آخرين مصرف كننده گرفته مي شود ودر محل ورود آب سرد به منبع آب گرم وصل مي شود. كار آن گردش دادن دائمي آب بين مصرف كننده ها و منبع آب گرم است؛ خواه شير مصرف كننده باز خواه بسته باشد. وجود اين لوله باعث مي شود كه با باز كردن شير آب گرم با فاصله ي زماني كمتري به آب گرم دسترسي پيدا شودو از هدر رفتن آب جلوگيري به عمل آيد.
سیستم لوله کشی با برگشت مستقیم
در اين روش، آب برگشتي از هر دستگاه پخش كننده ي حرارت مستقيما وارد لوله برگشت شده، مسير حركت به سمت موتورخانه را طي مي كند. در اين لوله كشي، دستگاه پخش كننده ي حرارتي كه به موتورخانه نزديك تر است، نسبت به دستگاه هاي ديگر طول لوله ي رفت و برگشت كمتري (افت فشار كمتري در مسير) در نتيجه آب در مدار دستگاه راحت تر و بيشتر سيركوله شده، در مدارهاي دستگاه هاي دورتر ، كمتر جريان مي يابد.
اين طريقه لوله كشي براي جايي كه دستگاه هاي پخش كننده حرارت داراي افت فشار هاي نامساوي (مانند فن كويل هاي هستند و هر كدام نيز يك شير تنظيم كننده (balancing valve) دارند، توصيه مي شود. لازم به ذكر است سيستم لوله كشي رادياتور ها در ساختمان هاي كوچك با برگشت مستقيم انجام مي گردد.
سیستم لوله کشی مختلط
در اين سيستم قسمتي از لوله كشي برگشت به صورت مستقيم و قسمتي ديگر به طور معكوس انجام مي شود. در شكل يك سيستم لوله كشي مختلط به طريقي كه در آن برگشت در رايزرها به صورت مستقيم و در هدر به روش معكوس انجام گرديده، نشان داده شده است. در اين سيستم مجموع اندازه طول لوله رفت و برگشت و در نتيجه مقدار افت فشار در مسير لوله كشي براي دستگاه ها مساوي نيست.
اختلاف مقدار جريان آب به مقدار افت فشار محاسبه شده در رايزرهاي رفت و برگشت بستگي دارد كه شامل افت فشار هاي زير است:
- افت فشار در مدار لوله كشي رفت و برگشت هر دستگاه تا محل برگشت معكوس
- افت فشار در خود دستگاه
- افت فشار در وصاله ها و شيرهاي هر مسير
لازم به ذكر است كه لوله كشي قسمت برگشت معكوس سيستم مي تواند در كف زيرزمين و يا در داخل سقف كاذب آن نيز پياده شود.
سيستم لوله كشي مختلط
انواع وموارد استفاده انواع لوله ها
– لوله هاي چدني:
اين لوله ها جهت انتقال آب وفاضلاب درفشارهاي كم كاربرد دارد.
٢– لوله هاي مسي وآلياژهاي آن:
ازاين لوله ها درسيستمهاي آب- فاضلاب- سوخت رساني و روغن موتور و دستگاههاي تهويه استفاده مي شود. البته به دليل گراني درتاسيسات آب وفاضلاب كمتر استفاده مي شود ولي بعلت قابليت خوب انتقال حرارت درمبدلهاي حرارتي كاربرد فراواني دارد.
٣– لوله هاي سربي:
درسيستمهاي فاضلاب- هواكشها- حمل موادشيميايي- واحد توليد يا بازيافت اسيدسولفوريك-گازهاي اسيدي-موادشيميايي خورنده- سود وغيره كاربرد دارد.
۴– لوله هاي آلومينيومي:
براي سوخت رساني وانتقال روغن درموتور هواپيما بدليل سبك بودن وهمچنين درواحدهاي صنايع شيميايي ودرمحيط كارخانه گازهايي مثل كلروآمونياك يا انيدريدسولفورو و رسانيدن هواي خشك به دستگاههاي ابزاردقيق كاربرد دارد.
۵– لوله هاي سوفالي:
براي مجراي زيرزميني فاضلاب بكار ميرود.
۶– لوله هاي سيماني:
مخصوص مجراهاي آب وفاضلاب كاربرد دارد.
٧– لوله هاي پلاستيكي:
براي حمل آب وفاضلاب وموادشيميايي وگاز درفشار كم كاربرد دارد. ازمزاياي لوله هاي پلاستيكي پايين بودن قيمت –مقاوم بودن درمقابل زنگ خوردگي- سبك بودن وسهولت حمل ونقل- سهولت انتقال-يكنواختي جداره داخلي لوله-عدم نياز به ماشين آلات سنگين براي نصب- تعميرآسان- عدم نيازبه عايقكاري وامكان توليد درطولهاي زياد براي قطرهاي پايين مي باشد.
انواع و موارد استفاده ازلوله ها
کاربرد انواع لوله ها در صنعت تاسیسات
- آهنی سیاه لوله کشی تاسیسات حرارت مرکزی و تهوی مطبوع
- فولادی بی درز لوله کشی تاسیسات بخار و هوا با فشار زیاد
- فولادی استینلس لوله کشی فاضلاب حاوی مواد اسیدی غلیظ
- آهنی گالوانیزه لوله کشی آب سرد و گرم و گاهی فاضلاب
- آهنی نرم لوله کشی آب و فاضلاب
- لوله آلومنیومی ساخت کوئل
- لوله آزبست سیمانی لوله کشی فاضلاب و انتقال آب
- لوله برنجی لوله کشی تاسیسات گاز و مواد شیمیایی
- لوله پلاستیک لوله کشی آب
- لوله پلی اتیلن لوله کشی آب و فاضلاب
- لوله پی وی سی لوله کشی آب و فاضلاب
- لوله چدنی لوله کشی فاضلاب
- لوله سربی لوله کشی فاضلاب حاوی مواد اسیدی غلیظ
- لوله سفالی لوله کشی فاضلاب حاوی مواد اسیدی و تخلیه گاز چاه
- لوله سیمانی لوله کشی آب و فاضلاب در زیر زمین
- لوله لاستیکی به عنوان شیلنگ در تاسیسات آبی
- لوله فیبری لوله کشی آب و فاضلاب
- لوله مسی لوله کشی مبرد و گاهی در ساخت کوئل
سیستمهای لوله کشی با برگشت معکوس
اگر دستگاه هاي پخش كننده گرما داراي افت فشار مساوي و يا تقريبا مساوي باشند، لوله كشي با برگشت معكوس براي آنها پيشنهاد مي شود. در اين سيستم آب برگشتي از دستگاه ها در جهت حركت آب در لوله رفت حركت مي كند تا لوله برگشت آب آخرين دستگاه نيز به آن متصل مي گردد، پس از آن آب به سمت موتورخانه حركت خواهد كرد.
در اين سيستم لوله كشي مجموع طول لوله هاي رفت و برگشت برابر هستند، در نتيجه افت فشار در مدار لوله كشي تمام دستگاه ها مساوي است. اگر افت فشار آب در خود دستگاه مساوي يا تقريباً مساوي باشد، مقدار آب در هر مدار متناسب با قطر لوله محاسبه شده، جريان خواهد يافت. لازم به ذكر است كه سيستم لوله كشي بيشتر ساختمان ها به اين روش انجام مي شود